(Grace
Media), Dili- Konsellu Imprensa (KI), Asosiasaun Jornalista Timor-Lorosa’e
(AJTL), Timor-Leste Press Union (TLPU) serbisu hamutuk ho UNDP kria matadalan
reportajen média no jornalista kona-ba propagasaun Covid-19.
Tuir
Prezidente
KI, Virgilio Guterres katak, objetivu husi matadalan ne'e atu ajuda média no jornalista sira halo reportajen ba Covid-19 foti valor no
prinsípiu sira ne’ebé kódigu étika jornalísta opta.
"Ezemplu husi matadalan mak hanesan notísia tenke cover both sides no jornalista tenke halo verifikasaun ba informasaun hotu-hotu no nia fonte sira antes publika", dehan Prezidente, liuhusi konferensia imprensa iha salaun KI, Quintal-Boot-Dili, segunda, (11/05/2020).
"Ezemplu husi matadalan mak hanesan notísia tenke cover both sides no jornalista tenke halo verifikasaun ba informasaun hotu-hotu no nia fonte sira antes publika", dehan Prezidente, liuhusi konferensia imprensa iha salaun KI, Quintal-Boot-Dili, segunda, (11/05/2020).
tan ne'e, nia husu ba jornalista
no meiu komunikasaun hotu-hotu atu hala’o ninia papél informativu no edukativu
ho lolos hodi labele produs no publika notísia sira ne’ebé nia konteúdu
sensasionál no hamosu pániku iha sosiedade nia leet.
Nia subliña tan,
jornalista no média iha atu ajuda redus pániku, la’os atu aumenta situasaun sai
pániku-liu tan. Tanba ne’e jornalista no média tenke hadok-an husi notísia
sensasionál no espekulativu.
1 1. Labele publika liafuan sira ne’ebé
sensasion’al no liafuan sira ne’ebé kontein ho estigmasaun.
2 2. Evita halo espekulasaun ba senáriu
ne’ebé laiha báze siéntifika ka irasionál no hatudu situasaun aat-liu iha period
propagasaun Covid-19.
3 3. Dirije sidadaun sira atu asesuba
fontes informasaun ofisiál sira, hanesan sentru integradu jestaun krize no
seluk tan.
4 4. Konfirma no verifika informasaun
hotu-hotu ne’ebé espalla iha média sosiál sira antes uza nu’udar informasaun
adisíonál ba notísia ida.
5 5. Labele fahe tutan (share) informasaun
sira espalla iha média sosiál ne’ebé nia konteúdu halo públiku pániku no tauk.
6 6. Fahe no esplika termu sira médiku
nian ne’ebé iha relasaun ho Covid-19, nune’e bele ajuda sidadaun sira atu
prevene moras aat ne’e.
7 7. Halo peskiza no inklui dadus sira
iha notísia no tenke entrevista péritu sira atu fó sira nia perspetiva kona-ba
perigu husi Covid-19.
8 8. Labele publika pasiente pozitivu
Covid-19 nia identidad, tantu nia naran, hela fatin ka serbisu fatin. Karik tanba
ezijensia husi objetivu notísia, hetan sasin ruma husi ema infetadu hodi hasa’e
públiku nia korajen, tenke iha konsentimentu livre husi fontes (ema infetadu)
refere.**
Reportajen:
Raimundo S. Fraga