• Pratika Sobu no Monta CPU

    Estudante Husi departamentu Informatika hala'o pratika ba Komputador

  • Formador Jornalismu foto hamutuk ho Presenter RTTL e.P

    Formador Jornalismu foto hamutuk ho Presenter RTTL e.P Dacky Belo

  • Estudante Jornalismu Halao Pratika

    Estudante Jornalismu hala'o pratika kona ba Shoot Imajen

Monday, 25 May 2020

Familia Uma Kain 2528 Hetan Dezastre Naturais Iha Munisipiu 6

(Grace Media), Dili - Sekretariu Estadu Protesaun Sivil (SEPS), Alexandrino Xavier Araujo hatete, durante udan boot hamosu dezastre mak hanesan inundasaun, rai monu, no mos anin boot hodi sobu Sidadaun sira nia uma hamutuk 2528 husi munisipiu neen (6) mak hanesan, Kovalima, Manufahi, Viqueque, Manatutu, Lautem no
Baukau.

“Foin dadaun akontesimentu ne’ebé akontese dezastre iha Timor laran, dadus provizoriu husi munisipiu neen (6) hamutuk 2528 xefe de familia ida”, dehan SEPS ba jornalista sira iha Palasiu Governu Dili, Segunda (25/05/2020).

Nia haktuir, situasaun ida ne’e hetan difikuldade, maibé ohin ita mobiliza ona apoiu emerzensia hanesan ai han ba iha parte leste no mos parte sul no apoiu emerjensia ne’e tula ona ba munisipiu sira neebe vitima ba dezastre.

“Depois de apoiu emerjensia remata halo fali levantamentu ba iha rekooperasaun hodi hatene lolos kona-ba uma hira mak hetan estragus”, nia afirma.

Dadus ne’ebé SEPS simu husi munisipiu Kovalima, nia esplika, total uma kain hamutuk 1185  kompostu husi postu Tilomar, Zumalai ho Suai Vila, Munisipiu Manufahi uma kain hamutuk 207 husi postu Same Vila,  Alas, Fatuberliu, Betanu, Munisipiu Baukau uma kain 4 kompostu husi postu Baguia no Venilale, munisipiu Viqueque uma kain hamutuk 407, munisipiu manatutu uma kain hamutuk 727 no munisipiu Lautem sei halo asesmentu.

 Reportajen : Orlando Magno

Friday, 22 May 2020

Semana Oin KM Sei Determina Estadu Emerjensia Ba Covid-19

(Grace Media), Dili- Diretor Sentru Integradu Jestaun Krize (SIJK), João Miranda "Aluc" hatete, semana oin Konsellu Ministru (KM) sei deside Estadu Emerjensia (EE) ba propagasaun surtu Covid-19 atu kontinua ga lae.


"Atu extende estadu emerjensia ka hakotu depende ba reuniaun Konsellu Ministru, ne'ebé sei hala'o iha semana oin mai", dehan Aluc ba jornalista sira hafoin remata reuniaun Komisaun Interministerial iha edifisiu Finansas Aitarak laran, Dili, Sesta (22/05/2020).

Tanba ne’e, nia esplika, prezensa Sentru Integradu Jestaun Krize (SIJK) iha enkontru komisaun interministerial ne’e hodi hato'o proposta ba komisaun interministerial sira hodi haree desizaun estratejiku implementasaun EE faze daruak.

“Komisaun interministerial  sala de situasaun hato'o ona proposta estratejia ne'ebé atu ezekuta tuir situasaun de emerjensia iha segundu faze”, nia akresenta.

Prazu segundu periodu ba implementasaun EE hela semana ida, nia subliña tanba ne'e mak husi sala situasaun aprezenta ona proposta atu aumenta ka atu hakotu EE ne'e depende husi KM. 

Husu kona-ba medidas prevensaun ba propagasaun surtu Covid-19, nia informa “Ita nia ema sira ne'ebe atu tama mai tenke liuhusi konfinamentu obrigatoriu ka kuarentina 14 dias, depois semana rua mak ita laharee sintomas, entaun bele haruka sira fila ba sira nia familia ".**

Reportajen :Orlando Magno

Thursday, 21 May 2020

Covid-19: Estudante ISC 70% Mak Ativu Aula Online

(Grace Media), Dili-Durante propagasaun surtu Coronavirus Deases 2019 (Covid-19) no implementasaun estadu emerjensia iha Timor-Leste. Nune'e eskola privadu hanesan Instituisaun Superior Cristal (ISC) kontinua implementa aula online ho porsentu hitu nulu (%70).

Tuir Reitór Instituisaun Superior Cristal (ISC), Sebastião Pereira katak, prosesu aprendisajen  iha ISC  la’o ho di’ak durante implementasaun estadu emerjensia no propagasaun Covid-19 tanba estudante barak ativu iha eskola online.

"Prosesu aulas ne’e la’o atravez online no halo avaliasaun rezultadu % 70,  estudante sira ativu tuir aula online”, dehan Reitór ISC ba jornalista sira hafoin remata ho Ministeriu Ensinu Superior Siensia e Kultura (MESSK), Colmera Dili, foin lalais ne’e.

Nia haktuir, maibé estudante numeru kiik ho porsentu tolu nulu (%30) mak laativu iha online tanba kestaun infra-estrutura sira hanesan rede internet, eletrisidade no balu la iha telefone android.

“Sei iha meius ida atu halo rekooperasaun, la’o tuir prosesu aprendisajen ba sira ne'ebé laasesu ba internet tuir kapasidade balu la iha liu hanesan telefone android”, nia kompromete.

Ita halo materia kopia ba Estudante sira ne'ebe la tuir aula online atu sira bele estuda rasik, nia afirma, ita halo rekoperasaun durante semerter ida nia laran sei buka meius para sira bele tuir aulas normal bainhira estadu emerjensia remata.
Iha fatin hanesan, Reitór Univesidade Oriental Timor Lorosa'e (UNITAL), Florindo Pereira informa, eskola online lolos efetivu, maibé tanba estudante barak mak laasesu no balun ba foho,  laiha Internet, balun lauja telfone android.

"Dadaun ne’e MESSK hanoin hela atu kria portal ida atu nune'e universidade hotu tama iha laran hodi hatama estudante sira nia nomor naran kompletu hodi asesu gratuita ba portal ida hodi fasilita kona-ba ensino distansia nian", Florindo relata.

 Reportajen : Orlando Magno

UNDP-KOICA Entrega Ekipamentus Prevensaun Covid-19 Ba AJTL

(Grace Media), Dili-Relasiona ho propagasaun Covid-19, United Nation Development Program (UNDP), Governu Koreia liuhusi ajensia internasionál Koica entrega fasilidade prevensaun Covid-19 ba Asosiasaun Jornalista Timor Lorosa’e (AJTL).

Prezidente AJTL, Zevonia Veira agradese ba UNDP no Governu Koreia liuhusi ajensia internasionál Koica ne’ebé fó apoiu fasilidade Covid-19 nian ba jornalista sira tanba bele ajuda jornalista ninia servisu.

"Ohin Koica, UNDP apoiu fasilidade prevensaun Covid-19 ba AJTL hanesan, livru matadalan atus rua (200), hand sanitaijen atus rua (200), sabaun fase liman atus ida (100) no maskra hamutuk atus rua (200), ida nee di’ak ba jornalista sira bainhira ba kovertura iha fatin risku", dehan Zevonia ba jornalista sira iha salaun Konselu Imprensa Quintal Boot Dili, kinta feira (21/05/2020).

Prezidente haktuir, jornalista nia serbisu ne’e frontline hodi halo servisu ho responsabilidade iha fatin risku presiza prevene-an husi Covid-19 wainhira halo kobertura hodi fó informasaun ba públiku.

"Jornalista mos parte ida husi front line hamrik iha liña oin ho maluk sira seluk hodi halo kovertura oinsa atu ajuda estado no povu hodi fo informasaun edukativu ba publiku sira oinsá atu prevene sira nia-an husi Covid-19",  Zevonia esplika.

Prezidente Konselu Imprensa (KI), Virgilio Guteres informa, lori Konsellu Imprensa nia naran agradese no apresia AJTL ninia esforsu ne'ebé halo atu fó protesaun ba ninia membru sira liu-liu iha situasaun difisil ida ne'e.

"Bainhira ita uza frontline situasaun ne'ebe ita uza iha situasaun konflitu, maibé konflitu Covid-19 ida ne’e lahanesan ho konflitu sira seluk tanba ita nia inimigu indizivel ne’ebé ita labele haree tanba ne’e ekipamentu sira ne'ebe parseira  husi UNDP no Koica fó", Virgilio esplika.

Iha fatin hanesan Reprezentante UNDP Mrs. Munkhtuya Altangerel hatete, jornalista mós hetan impaktu oioin durante situasaun Covid-19 nia laran hanesan ema hotu sente maibé jornalista nia dedikasaun atu servi ba públiku ho informasaun kredivel balansu no responsavel.

"Hau espera jornalista sira ho nia asosiasaun jornalista Timor-Leste no konselu imprensa kontinua imi nia papél importante ne’ebé balansu liberdade imprensa no liberdade espresaun inklui demokrasia iha nasaun Timor-Leste",  katak Munkhtuya.**

Reportajen :Orlando Magno

Saturday, 16 May 2020

ICS Ajuda Familia Kbi’it La’ek Iha Aldeia Moris-Foun

(Grace Media), Dili-Durante Implementasaun Estadu Emergensia (EE) povu barak sofre hamlaha liu-liu komunidade sira iha Aldeia Moris-foun, Suku Comoro, Postu-Administrativu Dom. Aleixu, Munisipiu Dili.

Bazeia ba problema ne'e, Instituto Ciensia da Saude (ICS) sente preokupa, nune'e hola inisiativa hodi halo asaun karidade ba komunidade sira iha Aldeia Moris-foun ho familia uma kain hamutuk na’in sanulu resin lima (15) iha Aldeia Moris-foun.

Vice Reitor III Asuntu Estudantil ICS, Herculano dos Reis Pinto hateten, ICS sente preokupa, nune'e hola inisiativa mai ajuda familia kbi’it la’ek sira iha aldeia Moris-Foun tanba  tuir identifikasaun Xefe Aldeia Moris-Foun iha katak uma kain 15 mak enfrenta problema maka’as.

"Ami foti dadus husi Xefi Aldeia Moris-Foun ne'ebé identifika ona kbi’it la’ek hamutuk 15, depois ami prepara nesesidade baziku hanesan, mina, aqua, Mie Sedaap kaixa 15, no fos saku 15, hodi augenta hein apoiu husi Governu", dehan Herculano ba jornalista sira iha ICS Comoro-Dili, sabado (16/05/2020).

Benefisiaria, Maria Alves sente kontente tanba bele hetan ajuda husi ICS no sasan sira ne’e bele ajuda sira durante Estadu Emerjensia (EE)nia laran tan ne’e sira agradese ba  eskola ICS nia ajuda.

"Ami fo agradese ba ICS tanba fó ajuda ona nesesidade baziku mai ami faluk sira iha Aldeia Moris-Foun tan ne'e ami agradese dala ida tan, espera katak ba oin eskola ne'e sei di’ak liu tan ba ita hotu", nia hato’o agradesementu.

Iha fatin hanesan Delegada Aldeia, Anastacia Santos Martins informa, ohin ICS mai fó apoiu sasan nesesidade baziku ba familia kbi’it la’ek iha aldeia moris foun tanba ne’e agradese ba ICS ninia apoiu.

Entretantu tuir planu ICS nian katak, semana oin sei fó ajuda ekipamentu no fasilidade saude nian óspital referal Baukau.**

Reportajen : Orlando Magno