Tuir Diretor Ra’es
Hadomi Timor Oan (RHTO), João Zito dos
Santos katak, RHTO eziste objetivu ida oinsa atu tau matan ba ema ho
defisiensia tanba konstituasaun RDTL iha artigo 21 hateten sidadaun ne’ebé defisiensia
iha direitu hanesan mós sidadaun sira seluk.
“Organizasaun Ra’es Hadomi Timor Oan (RHTO) hamutuk ho
parseiro sira luta makas hodi defende sosiedade inklusivu, labele halo separasaun
ba kondisaun fiziku no mental”, dehan Diretor RHTO ba jornalista Grace Media iha nia knar fatin,
Hali-laran-Dili, Segunda (01/04/2019).
Intensaun serbisu
RHTO nian ne’e, Diretor haktuir, nudar esforsu oinsa atu re-integra inkluzaun
ida iha seitor hotu atu ema ho defisiensia bele moris ho independente no dignu
iha sosiedade Timor-Leste.
“Ami hein katak, Organizasaun sira hotu ne’ebé servisu
ba ema defisiensia, ita nia Governu no parseiru relevante sira, sei tau konsiderasaun
ba asunto ema ho defisiensia, la’os ona tempu atu hetan karidade, maibé fo
oportunidade ida signifikativu sein diskriminasaun, atu kontribui ba
dezevolvementu nasional”, Diretor esplika.
Diretor sublina,
ema ho defisiensia atu hetan oportunidade, mak organizasaun sira presiza halo advokasia
makas ba ita nia Governu liu-liu Ministeriu
Solidaridade Social no Inkluzaun (MSSI)
hodi bele integra asunto ema ho defisiensia iha sira nia programa, tanba ema ho
defisiensia mós bele sai motivador no transformador.
“Hau hanesan Diretor nafatin halo kolaborasaun ho
organizasaun sira ne’ebé mak servisu iha area ida ne’e, tau iha planu hodi bele
eleva asunto ne’e ba oin, tanba ema ho defisiensia mós iha direito hanesan ema
laho defisiensia, trata sira balansu”, Diretor afirma.
Husu kona-ba
planu, Diretor dehan, organizasaun ne’e iha ona planu asaun ba ema ho defisiensia
ne’ebé asina ona husi Governu tinan 2014 to’o 2019. Atu prepara planu ba 2019
no 2023, organizasaun sira ne’ebé durante ne’e trata asuntu ema ho defisiensia,
dadaun ne’e halo hela konsultasaun ba planu asaun atu bele asegura nafatin ema
ho defisiensia.
“Populasaun barak mak moris ho maginalizadu liu-liu ema
ho defisiensia, bazeia ba sensus 2015 total
ema ho defisiensia iha timor hamutuk 38.118 ho pursentu 32. Hau fiar katak iha
futuru ema vuneravel sira bele sente no goja direito hanesan”, Diretor
optimista*